Mülakat (İş Görüşmesi)

Nedir?

Mülakat (İş Görüşmesi);

  • İşe alım uzmanları veya kurum yöneticilerinin iş başvurusu yapan aday ile adayın pozisyona uygunluğunu değerlendirmek amacıyla yaptıkları görüşme(ler) sürecidir.
  • Süreç sonunda hem aday hem de işe alımı gerçekleştirecek taraflar birbirleri için uygun olup olmadıklarına karar verirler.
  • Birbirinden farklı TİPlerde ve FORMATlarda gerçekleştirilir.
  • Bir veya birden fazla sayıda yapılabilir.

Mülakat (İş Görüşmesi) Tipleri

Birebir Mülakat

  • Görüşmeci ve aday birebir gerçekleştirirler.
  • En yaygın kullanılan iş görüşmesi tiplerinden biridir.
  • Farklı formatlarda gerçekleştirilebilir.

Panel Mülakatı

  • Adayın iki veya daha fazla sayıda görüşmeci tarafından değerlendirildiği görüşmedir.
  • Adayın verdiği cevap ve görüşme sırasındaki tutumu hakkında farklı görüş ve yorumlar alınmasını sağlar.
  • Görüşmecinin bireysel önyargısını azaltmak amaçlanmıştır.

Grup Mülakatı

  • Bir aday grubunun aynı anda değerlendirildiği görüşmedir.
  • Görüşmeci(ler) tarafından başlatılan bir tartışma veya verilen bir problemin grup olarak çözümü şeklinde gerçekleşir.
  • Adayların liderlik potansiyelini ve biçimini ortaya çıkarmak amaçlanmıştır.
  • Aynı zamanda takım çalışması becerisi de değerlendirilir.

Tarama Mülakatı

  • Geniş aday gruplarının başvurduğu pozisyonlar için uygulanır.
  • Seçme işleminin ilk aşamasıdır.
  • Telefon yoluyla veya online gerçekleştirilir.

Yemekli Mülakat

  • Adayların sosyal becerilerinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır.
  • Orta veya üst düzey pozisyonlar için daha yaygın  kullanılır.

Telefon Mülakatı

  • Genellikle tarama mülakat olarak yapılır.
  • Birebir görüşmeye davet edilecek aday sayısını azaltmak amacıyla yapılan görüşmedir.
  • Görev yerine uzakta yaşayan adaylar için ilk mülakat yerine de geçebilir.
  • Seyahat masraflarını azaltmak amacıyla da kullanılır.
  • Sözsüz iletişim /beden dili görülemediğinden sözlü iletişim elemanlarının kullanımı çok önemlidir.

Video Konferans Mülakatı

  • Uzaktan görüntü aktarımı /video teknikleri kullanılarak yapılan görüşmedir.
  • Yüz yüze yapılan görüşmelerde geçerli olan tüm kurallar bu görüşme biçiminde de geçerlidir.

Genel Grup Bilgilendirme Seansları

  • Tüm adaylara pozisyon ve kurum/organizasyon hakkında geniş bilgilerin verildiği görüşmelerdir.
  • Pozisyonun gerektirdiklerinin tüm adaylar tarafından anlaşılması yoluyla zamandan tasarruf edilmesi amaçlanmıştır.
  • Genellikle yüzyüze görüşmeler bu seanslardan sonra gerçekleştirilir.

Sıralı Mülakatlar

  • Adayın farklı görüşmecilerle ayrı ayrı ya da belli bir sırayı izleyerek görüştüğü mülakat biçimidir.
  • Mekan sabit tutulup görüşmeciler değişir ya da aday görüşmecilerin bulunduğu mekanlara gider.
  • Birden fazla “ilk izlenim” yaratma fırsatı içerir, aynı zamanda işe alımı gerçekleştirecek taraf için de farklı yorum ve görüş alma olanağı yaratır.
  • Bu mülakat tipinde her bir görüşmeci pozisyonun gerekliliklerinin bir tanesini irdeler.

Mülakat (İş Görüşmesi) Formatları

Davranışsal Mülakat

  • “Gelecekteki performansı kestirmenin en doğru yolunun geçmişteki bir performans olduğu” kuramına dayandırılarak yapılan görüşmedir.
  • Geçmiş deneyimlere dayalı sonuçlar sorulurken amaç gelecekteki benzer durumlarda konuyu nasıl ele alacağınızı kestirmeye çalışmaktır.
  • Bu formatta gerçekleştirilecek görüşmeler telefon, panel, birebir görüşme gibi mülakat tiplerinde yapılabilir.
  • Görüşmeci tarafından sorgulanan beceri/davranış/yetkinlik ile ilgili olarak durum, görev, eylem/tutum ve sonuç hakkında sorular sorulur.
  • Yakın geçmişe dayanan ve sürekliliği olan deneyimler görüşmecinin gelecek ile ilgili kestirim gücünü (öngörüsünü) arttırır.
  • Başvuru yapılan pozisyonun gerektirdiği beceri alanları hakkında bilgi sahibi olmak ve ona göre hazırlık yapmak görüşmenin başarılı olmasını sağlar.
  • Takım çalışması, problem çözme, iletişim, yaratıcılık ve organizasyonel beceriler gibi temel yetkinliklere yönelik örneklere görüşmeden önce hazırlanılması faydalı olur.

Vaka Mülakatı

  • Çoğunlukla danışmanlık ve yatırım bankacılığı alanlarında işe alımlarda uygulanır.
  • Adayın analitik düşünme ve problem çözme becerilerinin yanısıra mantıksal düşünce, iş bilgisi, yaratıcılık ve iletişim yetkinliklerini de değerlendirmeyi amaçlayan mülakat formatıdır.
  • Görüşmeci tarafından verilen soru ve/veya problemin çözümü ve sonucun sunumu şeklinde gerçekleştirilir.
  • Vaka mülakatı sorusunu cevaplamadan önce görüşmeciye bilgi almak ya da duruma nitelik kazandırmak için sorular sorulabilir, ancak her sorunun cevabı yeni bir bilinmezi yaratabilir.
  • Aday soruyu doğru analiz ederek parçalar halinde inceledikçe görüşmeciyi etkileme şansını artıracaktır.
  • Aday soruna nihai çözümü bulmak zorunda değildir. Ancak çözüm sürecinde bilgi ve becerilerini gerçek bir durumda nasıl kullanacağını sergilemesi gerekir.

Yarı Yapılandırılmış Mülakat

  • Yapılandırılmış ve yapılandırılmamış mülakat formatlarında kullanılan soruların karışımından oluşan görüşme formatıdır.
  • Adaylara hem önceden hazırlanmış sorular hem de adayların başvuru belgelerinde yer alan bilgilere yönelik sorular sorulur.

Durumsal Mülakat

  • Oldukça yapılandırılmış bir şekilde varsayımsal durumlar örneklenerek adaydan bu durumlarda nasıl davranacağına ilişkin bilgiler almayı amaçlayan görüşme formatıdır.
  • Görüşmeci her adayın cevaplarını puanlamak ve değerlendirmek için örnek cevaplardan oluşan puantaj tabloları kullanabilir.

Yapılandırılmış Mülakat

  • Bu görüşme formatında durumsal mülakat soruları başka mülakat tiplerinde kullanılan sorularla birleştirilir.
  • Her adaya aynı sorular sorulur ve cevaplar puanlama tablolarına göre değerlendirilir, bunun amacı görüşmecinin olası bireysel önyargısını azaltmaktır.

Stres Mülakatı

  • Genellikle satış pozisyonları için bir dönem sıklıkla kullanılmış ancak günümüzde pek kullanılmayan görüşme formatıdır.
  • Bilerek adayı rahatsız edecek şekilde davranarak adayın zayıf yönlerini ve baskı altındaki davranış biçimini anlamayı amaçlamaktadır.
  • Sıklıkla kullanılmasa da içeriğinin bilinmesi yararlıdır.
  • Görüşmecinin alaycı, tartışmacı tutum sergilemesi, adayın sözünü sıklıkla kesmesi ya da aday bir soruyu yanıtladıktan sonra 1 dakikayı geçen sessizlik ve bekleme süreci yaratması, adayın sınırlarını zorlamak amacıyla özellikle yapılır.
  • Bu durumlar farkedildiğinde yapılması gereken bu durumu kişisel algılamadan sakince cevap vermeye devam etmek, sorulan sorudan emin olmak için sorunun tekrarlanmasını istemek, cevap vermek için acele etmemek, 1 dakikadan fazla bir süre sessizlik/bekleme olursa son yapılan yorum veya cevapla ilgili daha fazla açıklamaya gerek olup olmadığını sormak olacaktır.

Yapılandırılmamış Mülakat

  • Önceden hazırlanmış sorular yerine adayın başvurduğu belgelerinde yer alan bilgilere yönelik soruların sorulduğu görüşme formatıdır.
  • Yapılandırılmış bir kılavuz kullanarak yapılmadığı için görüşme serbest akış şeklinde gerçekleşir, adayın cevapları yönünde ilerleyebilir.
  • Görüşmecinin olası önyargısına yatkın bir görüşme formatı olmasına karşın yine de görüşmeci aday hakkında daha doğal ve gerçekçi bir algı oluşturabilir.

Testler ve Değerlendirmeler

  • İşe alımı gerçekleştirenlerin yaygın olarak kullandığı ve standartlaştırılmış testlerin ya da iş simülasyonlarının kullanıldığı formattır.
  • Amacı, adayın pozisyona uygunluğunu ölçmek ve pozisyonun gerektirdiği yetkinlikleri değerlendirmektir.
  • Genellikle tarama mülakatı sürecinden sonra yapılır.
  • İşe alımı gerçekleştiren taraf için pahalı bir yöntemdir.