Mülakat (İş Görüşmesi)
Nedir?
Mülakat (İş Görüşmesi);
- İşe alım uzmanları veya kurum yöneticilerinin iş başvurusu yapan aday ile adayın pozisyona uygunluğunu değerlendirmek amacıyla yaptıkları görüşme(ler) sürecidir.
- Süreç sonunda hem aday hem de işe alımı gerçekleştirecek taraflar birbirleri için uygun olup olmadıklarına karar verirler.
- Birbirinden farklı TİPlerde ve FORMATlarda gerçekleştirilir.
- Bir veya birden fazla sayıda yapılabilir.
Mülakat (İş Görüşmesi) Tipleri
Birebir Mülakat
- Görüşmeci ve aday birebir gerçekleştirirler.
- En yaygın kullanılan iş görüşmesi tiplerinden biridir.
- Farklı formatlarda gerçekleştirilebilir.
Panel Mülakatı
- Adayın iki veya daha fazla sayıda görüşmeci tarafından değerlendirildiği görüşmedir.
- Adayın verdiği cevap ve görüşme sırasındaki tutumu hakkında farklı görüş ve yorumlar alınmasını sağlar.
- Görüşmecinin bireysel önyargısını azaltmak amaçlanmıştır.
Grup Mülakatı
- Bir aday grubunun aynı anda değerlendirildiği görüşmedir.
- Görüşmeci(ler) tarafından başlatılan bir tartışma veya verilen bir problemin grup olarak çözümü şeklinde gerçekleşir.
- Adayların liderlik potansiyelini ve biçimini ortaya çıkarmak amaçlanmıştır.
- Aynı zamanda takım çalışması becerisi de değerlendirilir.
Tarama Mülakatı
- Geniş aday gruplarının başvurduğu pozisyonlar için uygulanır.
- Seçme işleminin ilk aşamasıdır.
- Telefon yoluyla veya online gerçekleştirilir.
Yemekli Mülakat
- Adayların sosyal becerilerinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır.
- Orta veya üst düzey pozisyonlar için daha yaygın kullanılır.
Telefon Mülakatı
- Genellikle tarama mülakat olarak yapılır.
- Birebir görüşmeye davet edilecek aday sayısını azaltmak amacıyla yapılan görüşmedir.
- Görev yerine uzakta yaşayan adaylar için ilk mülakat yerine de geçebilir.
- Seyahat masraflarını azaltmak amacıyla da kullanılır.
- Sözsüz iletişim /beden dili görülemediğinden sözlü iletişim elemanlarının kullanımı çok önemlidir.
Video Konferans Mülakatı
- Uzaktan görüntü aktarımı /video teknikleri kullanılarak yapılan görüşmedir.
- Yüz yüze yapılan görüşmelerde geçerli olan tüm kurallar bu görüşme biçiminde de geçerlidir.
Genel Grup Bilgilendirme Seansları
- Tüm adaylara pozisyon ve kurum/organizasyon hakkında geniş bilgilerin verildiği görüşmelerdir.
- Pozisyonun gerektirdiklerinin tüm adaylar tarafından anlaşılması yoluyla zamandan tasarruf edilmesi amaçlanmıştır.
- Genellikle yüzyüze görüşmeler bu seanslardan sonra gerçekleştirilir.
Sıralı Mülakatlar
- Adayın farklı görüşmecilerle ayrı ayrı ya da belli bir sırayı izleyerek görüştüğü mülakat biçimidir.
- Mekan sabit tutulup görüşmeciler değişir ya da aday görüşmecilerin bulunduğu mekanlara gider.
- Birden fazla “ilk izlenim” yaratma fırsatı içerir, aynı zamanda işe alımı gerçekleştirecek taraf için de farklı yorum ve görüş alma olanağı yaratır.
- Bu mülakat tipinde her bir görüşmeci pozisyonun gerekliliklerinin bir tanesini irdeler.
Mülakat (İş Görüşmesi) Formatları
Davranışsal Mülakat
- “Gelecekteki performansı kestirmenin en doğru yolunun geçmişteki bir performans olduğu” kuramına dayandırılarak yapılan görüşmedir.
- Geçmiş deneyimlere dayalı sonuçlar sorulurken amaç gelecekteki benzer durumlarda konuyu nasıl ele alacağınızı kestirmeye çalışmaktır.
- Bu formatta gerçekleştirilecek görüşmeler telefon, panel, birebir görüşme gibi mülakat tiplerinde yapılabilir.
- Görüşmeci tarafından sorgulanan beceri/davranış/yetkinlik ile ilgili olarak durum, görev, eylem/tutum ve sonuç hakkında sorular sorulur.
- Yakın geçmişe dayanan ve sürekliliği olan deneyimler görüşmecinin gelecek ile ilgili kestirim gücünü (öngörüsünü) arttırır.
- Başvuru yapılan pozisyonun gerektirdiği beceri alanları hakkında bilgi sahibi olmak ve ona göre hazırlık yapmak görüşmenin başarılı olmasını sağlar.
- Takım çalışması, problem çözme, iletişim, yaratıcılık ve organizasyonel beceriler gibi temel yetkinliklere yönelik örneklere görüşmeden önce hazırlanılması faydalı olur.
Vaka Mülakatı
- Çoğunlukla danışmanlık ve yatırım bankacılığı alanlarında işe alımlarda uygulanır.
- Adayın analitik düşünme ve problem çözme becerilerinin yanısıra mantıksal düşünce, iş bilgisi, yaratıcılık ve iletişim yetkinliklerini de değerlendirmeyi amaçlayan mülakat formatıdır.
- Görüşmeci tarafından verilen soru ve/veya problemin çözümü ve sonucun sunumu şeklinde gerçekleştirilir.
- Vaka mülakatı sorusunu cevaplamadan önce görüşmeciye bilgi almak ya da duruma nitelik kazandırmak için sorular sorulabilir, ancak her sorunun cevabı yeni bir bilinmezi yaratabilir.
- Aday soruyu doğru analiz ederek parçalar halinde inceledikçe görüşmeciyi etkileme şansını artıracaktır.
- Aday soruna nihai çözümü bulmak zorunda değildir. Ancak çözüm sürecinde bilgi ve becerilerini gerçek bir durumda nasıl kullanacağını sergilemesi gerekir.
Yarı Yapılandırılmış Mülakat
- Yapılandırılmış ve yapılandırılmamış mülakat formatlarında kullanılan soruların karışımından oluşan görüşme formatıdır.
- Adaylara hem önceden hazırlanmış sorular hem de adayların başvuru belgelerinde yer alan bilgilere yönelik sorular sorulur.
Durumsal Mülakat
- Oldukça yapılandırılmış bir şekilde varsayımsal durumlar örneklenerek adaydan bu durumlarda nasıl davranacağına ilişkin bilgiler almayı amaçlayan görüşme formatıdır.
- Görüşmeci her adayın cevaplarını puanlamak ve değerlendirmek için örnek cevaplardan oluşan puantaj tabloları kullanabilir.
Yapılandırılmış Mülakat
- Bu görüşme formatında durumsal mülakat soruları başka mülakat tiplerinde kullanılan sorularla birleştirilir.
- Her adaya aynı sorular sorulur ve cevaplar puanlama tablolarına göre değerlendirilir, bunun amacı görüşmecinin olası bireysel önyargısını azaltmaktır.
Stres Mülakatı
- Genellikle satış pozisyonları için bir dönem sıklıkla kullanılmış ancak günümüzde pek kullanılmayan görüşme formatıdır.
- Bilerek adayı rahatsız edecek şekilde davranarak adayın zayıf yönlerini ve baskı altındaki davranış biçimini anlamayı amaçlamaktadır.
- Sıklıkla kullanılmasa da içeriğinin bilinmesi yararlıdır.
- Görüşmecinin alaycı, tartışmacı tutum sergilemesi, adayın sözünü sıklıkla kesmesi ya da aday bir soruyu yanıtladıktan sonra 1 dakikayı geçen sessizlik ve bekleme süreci yaratması, adayın sınırlarını zorlamak amacıyla özellikle yapılır.
- Bu durumlar farkedildiğinde yapılması gereken bu durumu kişisel algılamadan sakince cevap vermeye devam etmek, sorulan sorudan emin olmak için sorunun tekrarlanmasını istemek, cevap vermek için acele etmemek, 1 dakikadan fazla bir süre sessizlik/bekleme olursa son yapılan yorum veya cevapla ilgili daha fazla açıklamaya gerek olup olmadığını sormak olacaktır.
Yapılandırılmamış Mülakat
- Önceden hazırlanmış sorular yerine adayın başvurduğu belgelerinde yer alan bilgilere yönelik soruların sorulduğu görüşme formatıdır.
- Yapılandırılmış bir kılavuz kullanarak yapılmadığı için görüşme serbest akış şeklinde gerçekleşir, adayın cevapları yönünde ilerleyebilir.
- Görüşmecinin olası önyargısına yatkın bir görüşme formatı olmasına karşın yine de görüşmeci aday hakkında daha doğal ve gerçekçi bir algı oluşturabilir.
Testler ve Değerlendirmeler
- İşe alımı gerçekleştirenlerin yaygın olarak kullandığı ve standartlaştırılmış testlerin ya da iş simülasyonlarının kullanıldığı formattır.
- Amacı, adayın pozisyona uygunluğunu ölçmek ve pozisyonun gerektirdiği yetkinlikleri değerlendirmektir.
- Genellikle tarama mülakatı sürecinden sonra yapılır.
- İşe alımı gerçekleştiren taraf için pahalı bir yöntemdir.